Filozofia

Etyka Kanta

Dotychczasowa filozofia za podstawowy cel stawiała sobie dowiedzenie istnienia Boga oraz duszy, która jest nieśmiertelna, aby właśnie na takich podstawach muc budować podstawowe zasady etyczne. Żaden jednak z dowodów na istnienie takowego rodzaju bytu nie był w pełni odpornym na krytykę. Nie sposób wykazać bowiem, że dane idee faktycznie istnieją, można jednak przyjąć założenie iż tak jest i budować system etyczny na samych postulatach i swojego rodzaju hipotezach. Kant zamiast dowodzić istnienia duszy, czy też Boga, zadowolił się postulowaniem faktów istnienia ich.

Filozofia

Filozofia transcendentalna Kanta

Skrajna większość empiryków negowała poznania, które zawierać miałoby w sobie coś z sądów syntetycznych, racjonaliści natomiast twierdzili całkowicie odwrotnie, szukali oni elementarnych sądów syntetycznych, z których istniałaby możliwość wyniesienia całej wiedzy. Empirycy znajdowali się w błędzie twierdząc, że osoba przeprowadzająca eksperyment występuje tylko i wyłącznie w roli biernego obserwatora. W istocie jest on tym, który tworzyć będzie teorię na bazie przyjętych sądów syntetycznych a dopiero teoria ta będzie dawała mu możliwość dokonywania eksperymentów, czy też późniejszego wykonywania wniosków po ich przeprowadzeniu, czy też zakończeniu. To ona właśnie, teoria, decydowała będzie o tym, co uznane będzie za czysto eksperymentalny fakt, a co odrzucone zostanie bezpośrednio jako proceder zakłócający eksperyment. Racjonaliści natomiast nie potrafi odnaleźć żadnego pewnego sądu syntetycznego, któremu nie można byłoby zaprzeczyć, a ich systemy zawierały szereg sprzeczności wewnętrznych, mających swoje odzwierciedlenie na zewnątrz. Mimo to my sami przyjmujemy jakieś założenia, a więc sądy syntetyczne. Sądów tych jednak nie sposób dowieść empirycznie, możemy je jedynie uznawać na drodze czysto rozumowej, a jedynym rodzajem ich prawdziwości będzie tak zwana prawda konieczna. W tym miejscu przeważnie formułuje się dwa podstawowe pytania, a mianowicie czy metafizyka jest w ogóle możliwą oraz w jaki sposób możliwe jest poznanie, które wypływa bezpośrednio z czystego i niezamąconego rozumu.

Filozofia

Biografia Kanta

Przez całe swoje życie Immanuel Kant bezpośrednio związany był z Królewcem, gdzie otrzymał solidne wykształcenie, a następnie w roku 1740 rozpoczął swoje studia filozoficzne, jeszcze jako szesnastoletni chłopiec. Na uniwersytecie, gdzie głównie zaciekawiony był naukami przyrodniczymi po raz pierwszy miał styczność z filozofią oświecenia. Studia uniwersyteckie zamknął sporządzoną przez siebie pracą, gdzie zagłębiał się w koncepcje myślowe Leibniza. Sześć lat od rozpoczęcia studiów umiera jego ojciec i Kant zmuszony jest do przerwania dalszej nauki. Aby utrzymać się przy życiu podejmował się udzielania korepetycji, prowadzenia prywatnych lekcji i cały czas kontynuował badania filozoficzne oraz co kilka lat wydawał swe kolejne prace, gdzie pierwsza z nich ukazała się trzy lata po śmierci ojca filozofa, czyli w roku 1749. Ponad pięć lat później udaje mu się zyskać etat na uczelni. Ponieważ pensja uczelniana na jego stanowisku nie należała do najwyższych cały czas jednak prowadził lekcje prywatne, co komentował słowami, że uwielbia towarzystwo pięknych oraz jednocześnie wykształconych kobiet. Przeszedł on w końcu przez wszystkie szczeble uniwersyteckiej kariery, aby w końcu w roku 1770 objąć katedrę logiki oraz metafizyki. Kant tak naprawdę nie miał możliwości spotkania z ludźmi, którzy mieliby możliwość dorównania mu pod względem intelektualnym, gdyż mówiąc uczciwie miasto, w którym spędził większość życia do najbardziej okazałych z pewnością nie należało. Powodowało to między innymi, że w swych filozoficznych dociekaniach polegać musiał na samym sobie.

Filozofia

Poglądy filozoficzne Kanta

Kant przyjrzał się i zweryfikował osiągnięcia filozofii do jego czasów i nie obyło się to bez dokonania przez niego krytycznej oceny. Podejście takie nazywał krytycznym. Polegało ono na badaniu elementarnych wniosków, które muszą zostać spełnionymi, aby istniała możliwość przeprowadzenia jakichkolwiek badań. Największym jego dokonaniem, byłą rewizja dotychczasowych koncepcji, które dotyczyły teorii poznania. Był on bardzo twórczym jeśli chodzi o wprowadzanie nowych filozoficznych koncepcji oraz pojęć, miało to jednak swoje uzasadnienie, gdyż musiał on całkowicie od początku wypracować język filozoficzny, tak aby miał możliwość wyrażenia koncepcji przez siebie prezentowanej.

Filozofia

Immanuel Kant

Był jednym z bardziej wybitnych niemieckich filozofów, jednocześnie zajmował się on wykładaniem logiki i metafizyki na uniwersytecie w Królewcu. Stworzył on między innymi filozofię krytyczną, czy też transcendentalną. W filozofii jego, która tworzona była na przełomie wieku osiemnastego oraz dziewiętnastego widać już o wiele większy rozwój nauk, szczególnie filozofii, która stała się o wiele bardziej zaawansowaną i rozbudowaną niż miało to miejsce wcześniej, w szczególności w czasach antycznych. Filozofia za czasów Kanta i przy jego dosyć dużej pomocy zaczyna interesować się całkowicie nowymi zagadnieniami, coraz bardziej skomplikowanymi i zawikłanymi, a sami filozofowie szukają swoich własnych poglądów i wizji filozoficznych, oryginalnych, takich, które jeszcze wcześniej nie były spotykanymi. Do osiągnięć kantyzmu odwoływać będą się trzy powszechnie znane przez filozofów cechy a mianowicie kontynuacja, rewizja oraz opozycja i wiele, wiele innych tym właśnie podobnych elementów, które posiadać będą znaczenie w tym właśnie przypadku.

Filozofia

Wpływ Nietzsche

Sam Nietzsche nie doczekał się uznania dla idei, które tworzył oraz tez które głosił, jednak ich oddziaływanie na niektóre z kręgów społecznych na przełomie stuleci było dość znaczącym. Chodzić będzie w tym przypadku o środowisko pisarzy. Wpływ na filozofię także był wolniejszym, gdyż filozofia europejska musiała dojrzeć do problemów, które stawiał przed sobą Nietzsche. Zapożyczenie koncepcji czysto od Fryderyka Nietzsche znaleźć będzie można między innymi u Freuda, szczególnie w jego psychoanalizie. Wiele filozofii czerpało z dziedzictwa Nietzschego, między innymi obiektywizm, czy też kulturalizm, które jawnie o tym mówią. Przez ponad wiek od śmierci filozofa i pisarza bardzo wiele jego tez oraz idei zostało dopasowanych do innych potrzeb, między innymi faszyści wykorzystali jego idee.

Filozofia

Nadczłowiek wg. Nietzsche

Definicja nadczłowieka jest bardzo kontrowersyjną, została ona wykorzystana przez faszystowskich działaczy w celu podpięcia filozofii Nietzschego do czysto faszystowskiego światopoglądu. Według tej hipotezy ludzie dzielą się na dwa rodzaje, a mianowicie na nadludzi oraz całą resztę, hołotę, bezimienną masę, która sterowana jest przez nadludzi i im podległa. Nadczłowiek to ten, który zdaje sobie sprawę z swojej wartości i umie przeciwstawić się społecznym zakazom, nakazom oraz ogólnie przyjętemu moralnie stylowi funkcjonowania. W tym przypadku znajduje się on ponad wszystkim i sam w oparciu o swoje sumienie definiuje to co jest dobre, a co złe, jego zbrodnie są bezkarnymi, jeśli w jego mniemaniu są dobrymi i mają głębszy cel.

Filozofia

Śmierć Nietzsche

Choroba, która cały czas była obecna w twórczym życiu Nietzschego rozwijała się bez przerwy i w końcu przerodziła się w obłęd. Listy, które w okresie roku 1888-1889 pisał filozof świadczą tylko i wyłącznie o tym, że musiał on gwałtowanie utracić rozeznanie w sytuacji oraz całkowity kontakt z otoczeniem. Na początku roku 1889 nastąpiło całkowite załamanie nerwowe, które spowodowało, że musiał zostać przewieziony do kliniki psychiatryczne. Został on jednak stamtąd zabrany przez matkę, a po jej śmierci przez siostrę do Weimaru, gdzie spędził on ostatnie trzy lata swojego życia, znajdował się jednak tam w całkowitym odosobnieniu do końca pochłonięty przez apatię.

Filozofia

Wieczny powrót Nietzsche

Koncepcje wiecznego powracania świata pojawiły się już w czasach antycznych, a dokładniej w przypadku tez głoszonych przez Heraklita z Efezu, którego Nietzsche cenił bardzo wysoko, podobnie z resztą jak wszystkich stoików, jednak Fryderyka nie interesował czysto kosmiczny wymiar tej teorii, ale jej konsekwencje dla życia ludzkiego. W opinii wielu innych filozofów nauka dotycząca wiecznego powracania to zwornik, który łączyć będzie poszczególne propozycje Nietzschego. Niestety nauka ta przedstawiona jest jedynie jako zapowiedź radosnej wiedzy i nie wiele bardziej rozwinięta w kolejnych dziełach. Najogólniej mówiąc możemy określić, że każdy z nas w każdej chwili dokonuje wyboru, który waży na losach wieczności. Wydaje się, że aby móc całkowicie zaakceptować wieczny powrót rozumiany w takowy, a nie inny sposób, nie można żyć w stylu, który zaszczepiany zostaje nam w procesie socjalizacji i uspołeczniania. Zobowiązania społeczne, moralne zasady oraz bardzo głęboko odczuwalne pojęcie samego ja i odnoszenie się do czasu, będą czyniły zaakceptowanie wiecznego powrotu strasznie trudnym, jeśli nie niemożliwym. Zadaniu temu, według Nietzschego, sprostać może jedynie nadczłowiek.

Filozofia

Biografia Nietzsche

Nietzsche wychowywał się w rodzinie, której tradycje były czysto protestanckimi, z widocznymi naleciałościami szwabskiej religijności, którą cechowało przede wszystkim indywidualistyczne interpretowanie biblijnych tekstów. Zdaniem niektórych z interpretatorów właśnie protestancka religijność wpłynęła na ukształtowanie się pojęcia niewolniczej moralności, która następnie analizowana była w pracach Nietzschego. W momencie kiedy umiera jego ojciec, domem zarządzały kobiety, cała rodzina przeniosła się do Naumburga, gdzie Fryderyk rozpoczął swoją przygodę z edukacją. W tym czasie zaczęła się jego fascynacja klasyczną muzyką niemiecką. Największy przełom w życiu Nietzschego to jednak dopiero rok 1867 kiedy to zapoznał się z filozofią Schopenhauera. Analiza moralności przez niego prowadzona, przedstawienie wybitnej jednostki, oraz wartości sztuki w ludzkim życiu cały czas wyczuwalne są w dziełach Nietzschego, nawet w momencie kiedy uznał już całkowicie, że poglądy Schopenhauera były mylnymi i występował otwarcie przeciwko jego myśli filozoficznej. Dzięki niemu jednak udało mu się zbliżyć do Ryszarda Wagnera. Życie Nietzschego toczyło się bardzo dynamicznie, często zmieniał on miejsce pobytu, do tego męczyły go różnego rodzaju choroby oraz schorzenia. Cały czas jednak tworzył nie skupiając się tylko i wyłącznie na samej filozofii, ale także teksty czysto literackie. Rok 1883 to kolejny przełom kiedy ukazuje się książka opisania przez samego bohatera jako przeznaczona dla wszystkich i jednocześnie dla nikogo, a jej tytuł to „Tako rzecze Zaratustra”.