Nauki zarządzania

Karol Adamiecki

Ten polski teoretyk zarządzania urodził się w dąbrowie górniczej na przełomie wieku dziewiętnastego oraz dwudziestego, umiera w wieku siedemdziesięciu lat w warszawie. Obok takich nazwisk jak Fayol, czy też Taylor jest on ojcem i twórcą nauki dotyczącej organizacji i kierowania. Udało mu się sformułować kilka z ważniejszych praw, a mianowicie harmonię doboru i działania organów w przypadku pracy zbiorowej, a oprócz tego także teorię produkcji optymalnej, które następnie stały się podstawami pod naukę zarządzania i kierowania przedsiębiorstwem. Jego wykształcenie nie sugerowałoby, że zapisze się on w kartach historii zarządzania, skończył on bowiem dosyć specyficzną łódzką szkołę, a mianowicie szkołę rzemieślniczą, która nastawiała się na umiejętności techniczne, a nie czysto na wiedzę teoretyczną. Później jednak jego kariera naukowa rozwija się, co skutkuje ukończeniem instytutu technologiczne w Petersburgu, gdzie uzyskuje dyplom inżynierski.

Nauki zarządzania

Kontrola jakości

Kontrola jakości jest pojęciem bezpośrednio wiążącym się z klasycznymi aspektami zarządzania czynnikami konkurencyjności. Mówiąc najogólniej kontrola takowa jest świadomym działaniem przedsiębiorstw wobec spotykających ich problemów jakości produkowanych towarów i oferowanych usług, w którym bardzo istotą część przejmować będzie kierownictwo danej organizacji. Podejście to uznaje dodatkowo, że dobra jakość to nie kwestia przypadku, ani także rezultat życzeniowego myślenia. Jest to wynik z góry planowanych i połączonych działań wszystkich kolejnych działów produkcyjnych i organizacyjnych, który owocować będzie wysoką jakością, jednym z najważniejszych elementów jeśli chodzi o dzisiejsze produkty i usługi.

Nauki zarządzania

Teoretycy zarządzania

Naukowe podejście do zarządzania będzie posiadało dosyć krótką, bo zaledwie stuletnią historię. Przez okres ten działało i pisało o zarządzaniu właśnie wielu wyśmienitych teoretyków, gdzie przewijać będą się także polskie nazwiska. Do grupy tychże najważniejszych, których wkład był najbardziej istotnym zaliczyć będziemy mogli Henriego Fayola, Johna Galbraitha, Czy też Fredericka Taylora. Jeśli chodzi o polaków to do rozwoju zarządzania najbardziej przyczynił się Karol Adamiecki oraz jeszcze kilka osób powiązanych bezpośrednio z jego działalnością.

Nauki zarządzania

Zarządzanie operacyjne

Zarządzanie operacyjne, bardzo często określane będzie także mianem zarządzania czynnikami konkurencyjności. W tym przypadku będziemy mogli wyróżnić trzy z klasycznych czynników konkurencyjności, a mianowicie koszt, jakość i dostawę. Zapewnienie wymaganych przez rynek jakości produktów, kosztów ich nabycia oraz użytkowania decydować będzie o ich konkurencyjności, czyli o tym jak bardzo atrakcyjny jest na rynku w porównaniu z innymi produktami tego samego rodzaju. Oprócz czynników klasycznych, czyli tych, które zostały wcześniej wymienione, duże znaczenie nabierać zaczynają czynniki takie jak umiejętność obsługi klientów oraz cechy, które swoim zasięgiem niejako wykraczać będą poza jakość konstrukcji i samego wykonania, będzie to między innymi ekologiczność, bezpieczeństwo i proces produkcji. Zapewnienie jakości na tradycyjne sposoby będzie zadaniem przede wszystkim kontroli jakości. Kontrola jakości to jedna z funkcji organizacyjnych – do jej zadań należeć będzie wybieranie produktów, które spełniają swoje wymagania i kwalifikować będą się do przekazania klientowi zewnętrznemu, czy też wewnętrznemu. Natomiast reszta produktów, która niestety nie spełnia wymagań zostaje odrzucona poprzez kontrolę jakości i kierowana jest do poprawki, naprawy, czy też do wyrzucenia albo utylizacji. Zapewnienie jakości w ujęciu nowoczesnym to natomiast zapewnienie doskonałości całego procesu produkcji. Podstawą tego postępowania będzie stwierdzenie, że jeśli praca na poszczególnych etapach nie jest idealną, to efekt końcowy także nie będzie posiadał wysokiej jakości.

Nauki zarządzania

Organizacje

W przypadku organizacji przedmiot zarządzania kształtować będzie się trochę inaczej. Do ich głównych zadań należało będzie systematyzowanie działań uczestników, których zrzesza w takowy sposób aby misja realizowana była efektywnie i pozwalała na osiąganie pożądanych wyników. Przedmiotem zarządzania ogólnego będzie natomiast organizacja w jej całościowym ujęciu. Do zadań zarządzania ogólnego zaliczyć będziemy mogli strategiczne formy zarządzania, kształtowanie struktur o charakterze organizacyjnym i administrowanie zasobami ludzkimi oraz posiadanymi aktywami, co także będzie jednym z ważniejszych wyróżnianych aspektów. Oprócz tego w nowych zasadach zarządzania nacisk kłaść będzie się na przywództwo.

Nauki zarządzania

Przedmiot zarządzania

Przedmioty zarządzania definiować będą wiele jego właściwości, między innymi fakt, że podmiot odpowiadający za zarządzanie nie zawsze musi być tym, który odpowiedzialny jest jednocześnie za wyznaczanie celów. Przykład takiej sytuacji najlepiej opisać można na podstawie organizacji wojskowej, która posiada określone misje do wykonania, ale ani ona sama, ani też dowódcy, którzy w tym przypadku pełnią rolę jednostek zarządzających nie formułują osobiście celów takowych misji. Formułować będą oni natomiast zadania, oraz określają najwyższe z wartości oraz cele, czyli wyniki, które muszą zostać osiągnięte. Przykład takowy będzie nam obrazował przede wszystkim fakt, że organizacja jest środkiem służącym do osiągania celów, a więc jest to przedmiot zarządzania. Inne z typowych przedmiotów zarządzania, które posiadają własną i określoną tożsamość to głównie gospodarstwo, jednostka, czy też grupy społeczne. Zazwyczaj wypełniać będą one funkcje klasyczne jeśli chodzi o zarządzanie. Z wyjątkiem poszczególnych przypadków takich jak między innymi zarządzanie budżetem osobistym osiąganie zamierzonych celów i wyników zależne będzie od działania także innych podmiotów i jednostek. Warunkuje to między innymi fakt, że zarządzanie obejmuje dodatkowo relacje i związki zawierane pomiędzy podmiotem, a otoczeniem, w którym przychodzi mu działać. Każdy z podmiotów podczas swojego działania wykorzystuje poszczególne zasoby, które także stanowić będą jeden z przedmiotów zarządzania.

Nauki zarządzania

Zarządzanie

Od początku wieku dwudziestego, czyli od momentu kiedy prowadzone były próby oparcia zarządzania o podstawy naukowe, aż do połowy tego samego wieku będziemy mówili o zarządzani klasycznym. W okresie tym pojmowane było ono przede wszystkim jako szereg działań kierowniczych, które obejmować miały takie sekwencje postępowań, jak planowanie działań ich organizacja, motywowanie do ich wykonywania oraz kontrolowanie kadr pracowniczych. Funkcje te, jak wcześniej wspomniano zwane klasycznymi, wyróżnione zostały po raz pierwszy przez jednego z teoretyków tejże nauki, a mianowicie Fayola. Jednakże podejście do teorii zarządzania od tego czasu uległo znacznym i dość radykalnym zmianom. Najogólniejsza definicja będzie więc zawierała w sobie elementy podstawowe, stwierdzające, że zarządzanie to sztuka, czy też umiejętność praktyczna stosowania środków dla osiągnięcia celów, które są z góry wyznaczone. Zarządzanie definiowane będzie jeszcze na wiele, wiele innych sposobów, jednak te, które zostały wymienione są spotykane najczęściej i najczęściej stosowane.

Nauki zarządzania

Normalizacja

Inaczej jest to standaryzacja. Określa się tak działalność, która polega przede wszystkim na analizowaniu wyborów, usług, jak i procesów dla zapewnienia swoistej zgodności i zamienności, bezpieczeństwa użytkowania, a także funkcjonalności i użyteczności, jak i ograniczania zbędnej różnorodności zjawisk. Celem owej normalizacji jest głównie zastosowanie w produkcji w miarę jednolitych wzorców, przez co obniża się koszty, umożliwia szybką produkcję masową, współpracę licznych urządzeń producentów, a także zamianę zużytych części, jak i ułatwienie dokonywanych zamówień handlowych. Etapami owej normalizacji są przede wszystkim: klasyfikacja poprzez podobieństwa cech danego produktu, unifikacja, a więc ujednolicanie cech produktów dla ich ewentualnej zamienności, a także typizacja, a więc ujednolicenie konstrukcji samej w sobie dla uproszczenia produkcji, zmniejszenia jej kosztów i ułatwienia eksploatacji danych produktów. Na terenie naszego kraju pierwsze normalizacje pojawiły się w latach dwudziestych dwudziestego wieku.

Nauki zarządzania

Organizacja pracy

Należy przyznać, że współcześnie w firmach różnej wielkości, z różną liczbą zadań i pracowników, coraz istotniejszą rolę odgrywa odpowiednia organizacja pracy. Między innymi stawia się tutaj na odpowiedni podział zadań tak, aby był on odpowiedni dla danego pracownika pod względem jego kwalifikacji i umiejętności, jak również, aby zadanie to dało mu poczucie, że jest potrzebny, że może się w firmie rozwijać, i że pracodawca mu ufa, przynajmniej w danym przedsięwzięciu. Ma to również swoiście wzbudzić zaufanie do pracodawcy, co zacieśni więź w samym przedsiębiorstwie. Ponadto wyróżnia się kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt pojęć, które ujmowane są właśnie w kategorii organizacji pracy. Są tutaj przede wszystkim: akord (różne jego typy), analizy wszelkiego rodzaju, kontrola w przedsiębiorstwie, role w zespole, zespół jako taki, rotacja na stanowiskach, badania operacyjne, management science, telepraca, struktura organizacyjna, szybkie przezbrojenie, service desk, optymalizacja, ekonomika pracy i wiele innych.

Nauki zarządzania

Teoria decyzji

Jest to swoisty obszar wspólny zainteresowań względem różnych dziedzin nauki, głównie które obejmują analizę i wspomaganie procesu podejmowania decyzji, który jest tak ważny. Przede wszystkim korzystają z tego kognitywistyka, matematyka, psychologia, statystyka, ekonomia, filozofia, informatyka, prawo czy medycyna. Wyróżnia się klasyczną i kognitywistyczną teorię decyzji. Pierwsza zajmuje się szukaniem rozwiązań najlepszych w danej kwestii. Druga z kolei szuka rozwiązań skutecznych i jednocześnie wystarczających dla określonego problemu, który trzeba rozwiązać. Z kolei klasyczna teoria, czyli owa pierwsza, dzieli się na analizę decyzji oraz jej wspomaganie. Teoria decyzji przydaje się, jeśli ma się do czynienia z dużą liczbą wariantów, skomplikowaną sytuacją decyzyjną, możliwościami dużych korzyści lub dużych strat, skomplikowanym procesem decyzyjnym czy po prostu dużą wagą samego problemu decyzyjnego. Decyzje mogą być ogólnie podejmowane w trzech sytuacjach: w warunkach pewności, niepewności lub ryzyka i od tego wszystko zależy.