Nauka ta zajmuje się badaniem funkcjonowania i zmian w społeczeństwie. Badane są tam społeczne reguły, procesy i struktury, które jednocześnie łączą i dzielą ludzi, powodują powstawanie i rozwiązywanie się więzi między ludźmi, a także doprowadzają do ich zmian. Socjologia jako taka znana była już w starożytności, a znacznie rozwinęła się za Vico oraz Comte’a. Okazuje się, że od dziewiętnastego wieku elementem badań socjologii jest też nowoczesność i społeczeństwo przemysłowe, industrialne. Wyróżnia się wiele dziedzin socjologii, jak socjologię pracy, medycyny, prawa, wsi i rolnictwa, religii, miasta, nauki i wiele innych.

Inna nazwa to lingwistyka. Jest to nauka badająca istotę, budowę i swoisty rozwój danego języka. Wyróżnia się przede wszystkim lingwistykę teoretyczną, stosowaną, a także dyskursywno-bitumiczną. Ponadto istnieje możliwość połączenia niektórych dziedzin w trzy przeciwstawne pary, a mianowicie językoznawstwo synchroniczne i diachroniczne, teoretyczne i stosowane, a także makrolingwistyka i mikrolingwistyka. Czasami dodatkowo wyróżnia się też lingwistykę ogólną i szczegółową. Dziedzina ta posiada wiele poddziedzin, jak gramatyka, semantyka, fonetyka, fonologia, składnia itp.

Są to nauki o religii. Charakteryzują się przede wszystkim podejściem antropologicznym, empirycznym, porównawczym do samego przedmiotu owych badań. Tym przede wszystkim religioznawstwo różni się od teologii i filozofii religii, z którymi często jest mylone. Dziedzina ta znana jest od wieków, ale została jasno sformułowana dopiero w dziewiętnastym wieku. Głównymi pojęciami z tej kategorii są: magia, mit, sacrum i profanum, dusza, Bóg, antropogenia, inicjacja, hierofanta, geneza religii, kult, kosmogonia, funkcje religii, śmierć, teofania, symbol, teogonia i wiele innych.

Jest to cały zespół nauk odnoszących się do wychowania, istoty, celów, treści metodycznych, środków i form organizacji wychowania i edukacji. Głównymi elementami w tej kwestii są rodziny, przedszkola i szkoły kolejnych szczebli. Nazwa ta wywodzi się z greckiego i oznacza prowadzący dziecko. Najważniejszymi zabiegami w tej kategorii są: gromadzenie wiedzy o rzeczywistości wychowawczej, analiza owej rzeczywistości, dostarczanie wiedzy do przekształcania rzeczywistości wychowawczej itp. Wyróżnia się wiele kierunków pedagogicznych, jak pedagogika: naturalistyczna, kultury, krytyczna, pracy, zachowania, religii, opiekuńczo-wychowawcza, miejsca i wiele innych.

Wywodzi się z matematyki i filozofii Pitagorasa z szóstego wieku przed naszą erą. Dawniej oznaczało to poszukiwanie, umiłowanie mądrości i jej posiadanie. Współcześnie ma ona różne znaczenia. Następują tutaj rozważania na temat natury istnienia, rozumienia bytu i otaczającej rzeczywistości, poznawalności rzeczywistości, prawdy, moralności, mądrości, powinności, koncepcji wartości itp. Filozofię podzielić można ze względu na występujące w historii epoki, jak empiryzm, oświecenie, idealizm, pozytywizm itp., a także ze względu na regiony, w których występuje, na przykład na filozofię chińską, indyjską, perską, egipską, grecką, rzymską i wiele innych.

 

Celem tej nauki jest swoiste odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka poprzez badania w ziemi, na ziemi bądź w wodzie odnośnie źródeł archeologicznych. Źródła archeologiczne to materialne pozostałości wszelkiego typu działań ludzkich. Między innymi znajduje się wytwory ludzkiej ręki, czyli tak zwane artefakty, ale też ekofakty, czyli ślady wpływu człowieka na przyrodę, na środowisko naturalne, jak i szczątki samych ludzi. Źródła te mogą być ruchome (przedmioty), jak i nieruchome (obiekty) czyli groby, resztki budowli, drogi i wiele innych.

Terminem tym określa się grupę nauk, które przede wszystkim zajmują się badaniem człowieka jako swoistej istoty społecznej, a także jego twórczości. Jednocześnie należy przyznać, że brak jest tam ścisłej metodologii do danych obserwacji, a jednocześnie nie ma całkowitej dowolności i swobody w nich. Są pewne zasady, które są w stanie odróżnić rzetelną wiedzę od reszty. Czasami nauki humanistyczne spokrewnione są z przyrodniczymi, ale ujmowane są w zupełnie inny sposób. W przypadku podziału i klasyfikacji anglosaskiej nauki humanistyczne wydzielają arts, a więc nauki, które odnoszą się do kultury, sztuki, a także nauki social science, a więc te, które bardziej odnoszą się do społeczeństwa w formie użytecznej i praktycznej, a także względem jego kontaktu ze środowiskiem naturalnym. W pierwszej grupie są: historia sztuki, filologia, muzykologia, etyka, filozofia. W drugiej z kolei znajdują się takie nauki, jak: historia, archeologia, socjologia, psychologia, ekonomia (tylko niektóre działy), antropologia i wiele innych.