Psychologia

Rozwój myślenia

Istnieją pewne etapy w naszym myśleniu, o tym, że przeszliśmy z jednego typu myślenia w rozwoju do drugiego mówią nam często pewne osiągnięte zdolności, które są prawdziwymi kamieniami milowymi w rozwoju. Takim zjawiskiem jest na przykład decentracja, czyli czas, kiedy możemy w końcu obejrzeć się w lustrze i rozpoznać naszą własną osobę. Później następuje odwracalność operacji. Oznacza to, że możemy dodać do dwóch trzy i następnie od sumy wrócić do poprzedniego wyniku stosując odejmowanie. Na samym końcu naszego rozwoju myślenia dochodzimy do Następnie przez myślenie formalne przechodzimy do myślenia post formalnego oraz dialektycznego. Jest to – w skrócie -formułowanie w myśleniu całych teorii, tez, a także ich przekształcania systemowego. Możliwe jest także wymyślanie antytez do wymyślonych przez nas wcześniej tez. Dzięki osiągnięciu poziomu operacji dialektycznych możliwe jest myślenie o sytuacjach życiowych ujmując jednocześnie wiele punktów widzenia, korzystanie z doświadczenia. Etap ten osiągamy dopiero w dorosłości.

Psychologia

Myślenie autystyczne i realistyczne

Podziału myślenia na autystyczne i realistyczne dokonał David Berlayne. Jest to rozróżnienie ze względu na ukierunkowanie naszych procesów myślowych. Myślenie autystyczne to myślenie, które nie jest ukierunkowane na żaden konkretny cel. przybiera formę tak zwanego bujania w obłokach. Wtedy dochodzimy do najbardziej twórczych pomysłów, ale także relaksujemy się. Według psychologów myślenie to charakteryzuje się tworzeniem luźnych asocjacji -są to oderwane od rzeczywistości spekulacje, czy skojarzenia, które nie mają wiele wspólnego z tym, co dzieje się rzeczywiście. Przykładem tego myślenia jest na przykład wizualizacja spadającego z dachu śniegu, który zmienia przy tym kolory bardzo szybko. Nie w tym rodzaju myślenia żadnych zasad, myślenie nie utrzymuje się w normach określonych przez logikę. Charakterystyczne dla tego stanu jest to, że bardzo łatwo przechodzimy z jednej sekwencji do drugiej. Jednak nie jest to sen – chociaż może nam się właśnie takie myślenie z mijaniem snów kojarzyć. Myślenie takie jest ogromnie dla nas ważne. Myślenie takie jest całkowicie dla nas, jako ludzi, normalne. Nie stanowi ono patologii. Dzięki takiemu sposobowi myślenia, który spotyka nas chyba prawie codziennie, nawet kilkakrotnie w ciągu dnia, mamy możliwość spełniania swoich potrzeb w pewien sposób. Jeśli mamy dodatkowo odpowiedni grunt i warunki, możemy także na bazie takiego myślenia wymyślić coś naprawdę twórczego.

Psychologia

Myślenie produktywne

Myślenie produktywne to rodzaj myślenia realistycznego, czyli ukierunkowanego na cel, opierającego się na zasadach logiki, podlegającego konsekwencjom świata rzeczywistego. Myślenie produktywne dodatkowo prowadzi do tego, że odtwarzamy dla nas coś zupełnie nowego. Na przeciwległym biegunie do myślenia produktywnego leży myślenie reproduktywne, które charakteryzuje się tym, że odtwarzamy jedynie to, co już kiedyś poznaliśmy, przeżyliśmy, zrobiliśmy, usłyszeliśmy czy przeczytaliśmy. Myślenie reproduktywne jednak mimo wszystko nie jest proste i prymitywne. Jest dość złożone. na przykład kiedy mamy za zadanie napisanie sprawozdania z wydatków poniesionych w tym roku przez nasza firmę i zanalizowanie, jak one się mają do stopnia, w jakim je wykorzystaliśmy użytecznie, jest zadaniem złożonym, trudnym, jednak opierającym się na myśleniu reproduktywnym. Im bardziej złożone procesy myślenia reproduktywnego, tym sprawniej poruszamy się na danym polu, tym szybciej nasza droga prowadzi nas ku byciu ekspertem w danej dziedzinie.

Psychologia

Koncepcja Piageta

Koncepcja Piageta dotyczy procesu myślenia i jego rozwoju w ciągu życia. W ciągu całego życia przekształca się sposób, w jaki myślimy. Na początku, jako niemowlęta, nie myślimy praktycznie o żadnych abstrakcjach, w naszej głowie jest jedynie to, co aktualnie odbieramy przez zmysły. Dopiero po kilku pierwszych miesiącach życia następuje uwewnętrznienie procesów myślowych, decentracja i przechodzimy do etapu przedoperacyjnego. Jest to myślenie charakterystycznego dla wieku przedszkolnego. Zaczynamy wytwarzać pojęcia powoli, a wiąże się to z rozwojem mowy.

Psychologia

Krytyczne myślenie

Myślenie krytyczne przynosi nam ewaluację w naszych poglądach na rzeczywistość, na przedmioty naszych postaw itp. Krytyk a może dotyczyć zarówno naszego sposobu myślenia, jak i wytworów tego myślenia. Oceniamy nie tylko to, jak sami myślimy i jakie są tego efekty, na przykład jak obraz udało nam się namalować, albo co powiedzieć dobrego, ale także oceniamy innych. Dla pracy na przykład adwokata, historyka sztuki, czy policjanta, prokuratora charakterystyczne jest to, że ciągle oni uruchamiają myślenie krytyczne. Kiedy myślimy oceniająco na temat własnych procesów poznawczych, stosujemy metapoznawczy proces myślenia. Proces ten działa na każdym poziomie myślenia – na początku, kiedy definiujemy problem, ewoluujemy jego wartość, sposób jego ujęcia, to, czy jest sens i czy cel rozwiązania problemu jest realny do osiągnięcia. Następnie oceniamy to, czy dobrze dobraliśmy strategie do rozwiązania tego problemu, czy dobrze ułożyliśmy sekwencję myślenia, która jest potrzebna do rozwiązania. Myślenie krytyczne jest różne od twórczego dlatego, że prowadzi ono do zwiększenia prawdopodobieństwa wytworzenia rozwiązania problemu. Myślenie twórcze natomiast doprowadza nas do wytworzenia z problemu nowej idei. Tego typu myślenie jest charakterystyczne dla filozofów. Właśnie idąc na filozofię poświęcamy się krytycznemu podchodzeniu do problemów do rozwiązania. Dlatego są to jedne z najtrudniejszych studiów.

Psychologia

Twórcze myślenie

To, czy nasze myślenie jest twórcze, czy nie , zależy od czasu i miejsca, a ściślej mówiąc, od środowiska, w którym żyjemy wygłaszając nasze pomysły, które wymyśliliśmy. Jednym słowem coś naprawdę twórczego to rzecz, która jest dla nas nowa oraz wartościowa, wcześniej niespotykana. Nie jest nią odkrycie samoistne, że trójkąt ma na przykład zawsze dwa kąty ostre, bo ludzie wiedzieli to od dawna. To, że my doszliśmy samodzielnie do takich wniosków to oczywiście myślenie twórcze, jednak efekty takiego myślenia nie są wartościowe dla naszej społeczności. Wartościowymi efektami myślenia jest na przykład wynalezienie czegoś, co byłoby użyteczne, a takę spełniało pewne estetyczne normy. Tak więc podział na myślenie twórcze i nietwórcze, czyli inaczej odtwórcze jest oparty na społecznych przesłankach. Nie każdy przedmiot jest przedmiotem nowym w każdej społeczności.

Psychologia

Myślenie

Człowiek przechodzi w swoim rozwoju przemiany myślenia – zaczyna od myślenia zwanego sensoryczno – motorycznym, a zasadniczo może kończyć na etapie myślenia na przykład post formalnego. Jest to ujęcie w teorii Piageta. Istnieją zresztą różne teorii rozwoju myślenia związanego z etapem rozwoju biologicznego. Najprostszą teorią wydaje sir rozróżnienie w rozwoju myślenia sensorycznego i abstrakcyjnego. Myślenie sensoryczne, a raczej myślenie sensoryczno – motoryczne polega na tym, że przetwarzamy jako niemowlęta tylko te bodźce, które są nam fizycznie dostępne. Na przykład jesteśmy w stanie jedynie odbierać informacje wzrokowe wraz ze słuchowymi oglądając wisząca nam naszym łóżeczkiem grzechotkę. Kiedy ona znika, znika także nasze myślenie o niej. Stopniowo jednak człowiek przechodzi w swoim myśleniu ku tworzeniu pojęć, idei, wyobrażeń. Jest to dojrzała forma myślenia, dziek której możemy dokonywać operacji umysłowych na przedmiotach, które są uwewnętrznione. Nie zachodzi potrzeba manipulowania na przykład zabawką po to, żeby móc wytwarzać jakiekolwiek operacje z nią związane w fazie myślenia wyobrażeniowego, pojęciowego. Myślenie sensoryczno – motoryczne istnieje jedynie w okresie niemowlęctwa i czasami także okresie poniemowlęcym.