Nauki i definicje

Określenie pracy w różnych słownikach i encyklopediach jest różnie określane. Jednak zawsze definicja jest podoba i brzmi m.in. tak, że jest to celowa i świadoma działalność człowieka, w efekcie której powstają produkty i usługi. Praca jest koniecznym i nieodzownym warunkiem istnienia społeczeństwa. Poprzez pracę ludzie biorą bezpośredni lub pośredni udział w produkcji. W związku z tym rozróżnia się pracę produkcyjną (np. praca rolnika, rzemieślnika, inżyniera zatrudnionego w przemyśle) i pracę nieprodukcyjną (np. praca lekarza, sędziego, nauczyciela), która jest również konieczna i społecznie użyteczna. Do wykonywania pracy potrzebne są określone kwalifikacje. Człowiek i jego kwalifikacje stanowią siłę roboczą. Środki pracy to: narzędzia, maszyny, urządzenia, budynki fabryczne, środki transportu, za pomocą których człowiek oddziaływuje na przedmioty pracy. Środki pracy umożliwiają i ułatwiają człowiekowi pracę. Są one wyprodukowane przez człowieka. W miarę rozwoju człowiek posługuje się coraz bardziej skomplikowanymi środkami pracy. Wymaga to od niego zdobywania nowych i uzupełniania posiadanych już kwalifikacji poprzez uczenie się.

Produkcja definiowana jest jako działalność gospodarcza, w wyniku której wytwarza się produkty zaspokajające potrzeby ludzkie. Produkcja odbywa się w zasadzie w określonym środowisku przyrodniczym, np. do produkcji roślinnej potrzebne są gleby uprawne, przemysł wydobywczy potrzebuje terenów z zasobami naturalnymi. Niekiedy działalność produkcyjna powoduje dewastację środowiska naturalnego, a nawet jego zniszczenie. Wynika to głównie z lekceważenia praw przyrody i zaniedbań w gospodarowaniu. Ich następstwem są zniszczone tereny, zanieczyszczone wody oraz powietrze. W działalności produkcyjnej istnieje więc obowiązek ochrony środowiska naturalnego. Do produkcji potrzebne są 3 podstawowe czynniki: praca ludzka, środki pracy, przedmioty pracy.

Towar jest to znajdujące się na rynku dobra. Tak więc przedmiotem kupna – sprzedaży są towary i usługi. W ekonomi towar to są wszystkie środki, jakie mogą zostać wykorzystane, w sposób pośredni lub bezpośredni, służą do zaspokajania potrzeb ludzi. Potrzeby możemy podzielić na naturalne, teraźniejsze, realne, jednostkowe, wyższego rzędu, przyszłe, nierealne, społeczne. Natomiast środki zaspokajające potrzeby dzielimy na: dobra wolne, produktu wyroby produkcyjne, usługi produkcyjne, wyroby konsumpcyjne, usługi konsumpcyjne.

W obecnym słowa znaczeniu rynek to nic innego jak miejsce, gdzie dochodzi do zakupu-sprzedaży towarów usług. Zaspokajanie większości potrzeb produktami odbywa się poprzez rynek dóbr i usług. Rynek jest miejscem spotkań sprzedających z kupującymi i może być zlokalizowany w sklepie, w magazynie, w biurze, na placu, na targowisku. Uczestnikami rynku po stronie sprzedających są producenci oraz handlowcy – kupcy, pośredniczący w aktach kupna – sprzedaży. Do producentów zalicza się przedsiębiorstwa przemysłowe, budowlane, rolne oraz indywidualnych rolników i rzemieślników. Uczestnikami po stronie kupujących są konsumenci, jednostki produkcyjne, usługowe i handlowe.

Do dóbr produkcyjnych zalicza się dobra służące do otrzymywania nowych dóbr gospodarczych i do świadczenia usług. Są to tak zwane środki produkcji, czyli głównie surowce, materiały i maszyny. Usługami są wszelkie czynności świadczone na rzecz zaspokojenia potrzeb. Część z nich świadczona jest w procesie pozyskiwania dóbr. Są to tzw. usługi dla celów produkcji. Większość jednak usług świadczona jest dla celów konsumpcji: indywidualnej, np. usługi gastronomiczne, hotelowe, turystyczne, kosmetyczne, zbiorowej, np. usługi oświatowe, kulturalne, lecznicze, ogólnospołecznej, np. usługi w zakresie administracji, bezpieczeństwa, wymiaru sprawiedliwości. Trzeba podkreślić, że współczesny człowiek ma coraz większe zapotrzebowanie na usługi, co niewątpliwie przyczynia się do ich rozwoju.

Domy towarowe i handlowe zlokalizowane są przede wszystkim w śródmieściu. Domy towarowe i handlowe dzielimy na: uniwersalne domy towarowe, powszechne domy towarowe, domy handlowe, branżowe domy handlowe, domy dyskontowe. Uniwersalny dom towarowy to obiekt wolno stojący, wielopoziomowy o powierzchni sprzedaży powyżej 2 500 m2. Obowiązuje tu zasada „wszystko pod jednym dachem”. Cechą charakterystyczną domów towarowych jest świadczenie usług, np. dostawa towaru pod wskazany adres, serwis gwarancyjny, usługi agronomiczne, naprawcze, fryzjerskie i wiele więcej.

Uniwersam to dużo powierzchniowa jednostka samoobsługowa o powierzchni 500-4 000 m2, mieszcząca się w parterowych halach lub obiektach dwukondygnacyjnych z parkingiem. Asortyment towarowy uniwersamu obejmuje artykuły codziennego i okresowego zakupu: artykuły żywnościowe, odzież, obuwie, sprzęt gospodarstwa domowego. Uniwersamy rozmieszczane są na obrzeżach miasta lub na osiedlach. W tego typu jednostkach można skorzystać z usług gastronomii, biura podróży, zakładu fryzjerskiego, zakładu szewskiego, z opieki nad dziećmi. Megasam to dużo powierzchniowa jednostka o powierzchni sprzedaży powyżej 4 000 m2. Asortyment handlowy zbliżony jest do masy towarowej uniwersalnego domu towarowego. Wokół megasamów lokalizuje się sieć zakładów usługowych. Ważny jest łatwy dojazd samochodem i odpowiednia liczba miejsc parkingowych.

Cechą charakterystyczną dla współczesnego handlu jest powstawanie dużych przedsiębiorstw handlowych i tworzenie dużo powierzchniowych jednostek sprzedaży detalicznej. Organizacje będące właścicielami tych jednostek zazwyczaj charakteryzują się następującymi cechami: dokonują one zakupów na dużą skalę i dzięki temu uzyskują dostawy pniższych cenach, prowadzą swoje własne hurtownie, zatrudniają wysoko wykwalifikowanych zaopatrzeniowców i znawców od marketingu, sprzedają towary oznaczone również własną marką, prowadzą intensywne kampanie reklamowe. Do dużo powierzchniowych jednostek sprzedaży detalicznej prowadzących działalność w wielkim rozmiarze zalicza się: supersamy, megasamy, domy towarowe, centra handlowe.

Przedsiębiorstwa handlu detalicznego mogą prowadzić sprzedaż w jednym, określonym miejscu, najczęściej w swojej siedzibie lub w wielu miejscach, uruchamiając szereg jednostek sprzedaży detalicznej. Jednostki sprzedaży detalicznej (lub punkty sprzedaży detalicznej) są wyodrębnione organizacyjnie części przedsiębiorstwa, w których prowadzi sprzedaż detaliczną towarów. Najczęściej są one organizowane w formie sklepu. Klasyfikuje sieje według trzech głównych kryteriów którymi są: wielkość, rodzaj i charakter działalności, branża, formy i metody obsługi klientów.

Podmiotami jakimi są realizowane zadania w zakresie handlu są przedsiębiorstwa handlowe. Przedsiębiorstwo handlowe jest to jednostka gospodarcza, wyodrębniona organizacyjnie, ekonomicznie i prawnie, wyspecjalizowana w prowadzeniu działalności w zakresie obrotu towarowego, czyli w transakcjach zakupu i sprze¬daży towarów. Najogólniej wyróżnia się przedsiębiorstwa handlowe: hurtowe, detaliczne. Charakterystyczną cechą przemian gospodarczych w handlu jest rozszerzenie przez przedsiębiorstwa zakresu pełnionych funkcji. W związku z tym wzrosła li¬czba przedsiębiorstw niejednorodnych pod względem realizowanych funkcji. Tuż przy typowych rodzajach przedsiębiorstw hurtowych detalicznych, są jeszcze takie, które działają na zasadzie integracji.